Bundan birkaç yıl önce IDEO tasarım danışmanlığı firması CEO’su Tim Brown yetenek yönetimi konusunda farklı bakış açısı yansıtarak T-shaped modelini insanlara sunmuştu. “T” harfinden gelen T-Shaped modelinde T’nin üst ve yatay kısmı genel bilgi ve deneyimi içeren alanları gösteriyor. Dolayısıyla yatayda yer alan kısımda birbiriyle bağlantılı pek çok konu bulunuyor. Dikey kısım ise bir uzmanlık alanını gösteriyor. Yani bir alanda derin bilgiye sahip olunan konular…
Günümüz ihtiyaçlarına bakıldığında artık tek başına belli bir meslek grubunda uzmanlaşmanın yeterli olmadığını görüyoruz. Sadece bölümlerden mezun olmanın artık bir avantaj olmadığını da biliyoruz. Üniversiteler aynı bölümden yüzlerce, binlerce kişiyi mezun ediyorlar. Dolayısıyla kendini geliştirmeyen mezunların iyi iş fırsatlarını yakalaması pek olası olmuyor. Bu nedenledir ki, mezunlar farklı alanlarda da gelişebilmek için yüksek lisans yapıyor ya da kurslara katılıyor.
Pazarlama tarafına baktığımızda, sadece reklamdan, pazarlama operasyonlarından oluşan pazarlama yapısı gittikçe köreliyor. Pazarlama giderek multi-disipliner bir dal olma yolunda ilerliyor. Bazı şirketler hala eskide kalıp geleneksel pazarlama anlayışını sürdürse de uzun vadede başarı elde edemediklerini görüyoruz. Değişen ve dönüşen tüketiciyi anlamak için pazarlamacıların operasyonel işlerin yanında insan ve ekonomi temelli dallardan beslenmesi gerekiyor. Tim Brown’un T-shaped modelinden yola çıkarak oluşturduğum T-shaped pazarlamacı modeli aşağıda görüldüğü gibi. Genel bir pazarlama iletişimi pozisyonundaki birine ait olması gereken, genel ve spesifik dallar yatay ve dikey düzlemde görülüyor. Örneğin, iyi bir pazarlama uzmanı işi gereği reklam, medya planlama, ajans ilişkileri, kurumsal iletişim gibi pazarlama alt dallarında derin bir bilgiye sahiptir. Uzmanlık alanı pazarlama iletişimi iken aynı zamanda kendini pazarlamayı ilgilendiren başka disiplinlerle de geliştirmelidir. Örneğin, sosyoloji, psikoloji, grafik tasarım, istatistik gibi bir çok disiplin insan ve ekonomi merkezlidir. İnsanı ve ekonomiyi ilgilendiren her şey de aslında pazarlamanın konusudur. Bu nedenle yeni nesil pazarlamacı aslında bunun gibi bir çok kaynaktan beslenmelidir.
Bu arada belirtmekte fayda var ki hiçbirimiz bir psikolog, bir istatistikçi ya da bir tasarımcı olmak durumunda değiliz, olamayız da. Bunların hepsi ayrı uzmanlık gerektiren dallar. Ancak pazarlama uzmanlarının da psikoloji, sosyoloji, davranışsal ekonomi gibi pazarlama ile ilişkili ancak birebir uzmanlık gerektirmeyen dallarla yakından ilgili olması önemlidir. Yani, pazarlamayı ilgilendirdiği kadarıyla yukarda yer alan ve daha da genişletilebilecek dallardan beslenilmelidir. Sadece pazarlama alanında uzmanlaşmak ve günlük operasyonel süreçlere odaklanmak kısa vadede başarı gibi görünse de uzun vadede bir dezavantaj olacaktır. Bunun dışında, birlikte çalıştığınız çalışma arkadaşlarınızın, ajanslarınızın nasıl çalıştığını ve neler yaptıklarını anlamanız da daha uyum içerisinde çalışmanızı sağlayacaktır.
Türkiye’de yaygın olmasa da T-shaped pazarlamacıların sayısının arttığını görüyoruz. Şimdi sen söyle, sen de t-shaped bir pazarlamacı mısın?